Utorak 8.10.2024.

U Mauthauzenu ubijen bivši sekretar SKOJ-a, Karlo Hudomalj – Oskar

Osnivač "Antihitlerovskoh komiteta" u Beču

Karlo Hudomalj – Oskar je rođen u Zagorju ob Savi 18. oktobra 1905. godine, Hudomalj je bio bravar po zanimanju. 1920. godine postao je član SKOJ-a, a 1927. učlanio se i u KPJ. Iste godine poslat je u Sovjetski Savez, gde je studirao na Komunističkom univerzitetu nacionalnih manjina Zapada (KUNMZ). 1930. godine postao je član privremenog rukovodstva KPJ sa Antunom Mavrakom, Akifom Šeremetom i Nikolom Kovačevićem-Čudnovskim. Nakon završenog univerziteta, vratio se u zemlju 1931. godine i radio u CK SKOJ-a kao sekretar rukovodstva SKOJ-a za Hrvatsku. U Moskvu se ponovo vraća 1932, a odatle odlazi u Beč i radi kao instruktor CK KPJ. Bio je pripadnik leve frakcije u KPJ, te je došao u sukob sa tadašnjim čelnikom partije Milanom Gorkićem na Aprilskom plenumu 1936. godine, zbog čega je isključen iz CK KPJ. Iste godine je uhapšen i proveo je godinu dana u bečkom zatvoru. Po izlasku iz zatvora radio je među jugoslovenskim iseljenicima u Francuskoj.

Nakon nacističke okupacije Francuske prelazi u Beč i tamo se pridružuje antifašističkom pokretu otpora koji deluje paralelno sa KP Austrije. Novembra 1942. godine u Beču je uspostavio „Antihitlerovski komitet“, koji je pokušao da, pored pripadnika radničkog pokreta, privuče i antihitlerovski nastrojene građane, uključujući čak i političke konzervativce i prosocijalistički orijentisano katoličko sveštenstvo. Dva meseca kasnije, pokrenuo je antifašistički časopis „Die Wahrheit“ („Istina“). Zahvaljujući njegovom radu, komunisti, socijaldemokrate i hrišćanski socijalisti u Beču ujedinili su se protiv nacizma po prvi put od Anšlusa 1938. godine. Pored toga, Hudomalj je organizovao masovni otpor sovjetskih ratnih zarobljenika koji su bili na kaznenom radu u Beču i okolini.

U junu 1943. godine konačno uspostavlja vezu sa Sovjetskim Savezom nakon dve godine pokušaja, te dostavlja detaljan izveštaj o svom radu u Beču. Nakon toga Moskva preko Poljske šalje poseban tim u Austriju da pomogne u radu Hudomaljeve organizacije. Tim je provaljen u Beču 2. januara 1944. godine. Dva dana kasnije, uhapšen je i Hudomalj. Iz Beča je poslat u koncentracioni logor Mauthauzen, gde je i ubijen od strane SS-a.