04.08.1918
Savka Javorina-Vujović Saša rođena je 4. augusta 1918. u Studencima (pored Perušića i Gospića) kao četvrto dijete njene srpske porodice. U porodici dobila je patriotsko vaspitanje pošto je Sašin otac bi jugoslavenski orijentiran. Osnovnu školu pohađala je u Studencima te ju je završila 1930. godine. Gimnaziju pohađala je u Gospiću i u Zagrebu. Završila je šest razreda u 1935. te je zatim došla u Beograd gdje se upisala u Srednju medicinsku školu.
Za vrijeme školovanja upoznala se s drugaricama koje su pripadale omladinskom pokretu kome je pristupila 1936. Još kao đak medicinske škole bila je prvi put uhapšena, s grupom učenika škole u 1937. te je oko mjesec dana zadržana u Glavnjači. Zajedno sdrugima, borila se protiv vojničkog režima u školi. Učestvovalaje u Omladinskoj sekciji Ženskog pokreta, u Zadruzi mladih djevojaka, docnije u društvu „Polet“.
Školu je završila 1938. i odmah se zaposlila u dječjem obdaništu radničke komore u kome je radila do kraja 1939. Kao članica stručnog udruženja radila je među ženama-radnicama na Čukarici, objašnjavala im položaj žena, osnove zdravstvenog vaspitanja, itd. U to vrijeme, Saša je članica sindikata privatnih namještenika i udruženja zdravstvenih radnika. Krajem 1939., ne želeći da postane članica JUGORAS-a, mijenja mjesto službe i prelazi na Medicinski fakultet, na kliniku za kožno-venerične bolesti. Ponovo je uhapšena sredinom februara 1940. i mjesec dana zadržana na Glavnjači. Pred policijom se držala dobro, ništa nije priznala. Poslije izlaska iz zatvora, aprila 1940. godine, primljena je u članstvo Komunističke partije Jugoslavije. U KPJ je primio dr. Nenad Parenta s kojim se povezala još 1936.
Poslije formiranja partijske ćelije zdravstvenih radnica na sektoru kliničke bolnice, Saša postala je njena sekretarica. U ćeliji su proučavali partijski materijal, prikupljali narodnu pomoć, organizirali kursove prve pomoći, obezbeđivalipredavače, uspostavljali veze sa zdravstvenim radnicima_ama u Beogradu. Saša je bila organizator tog rada, držala je predavanja i održavala vezu sa školom medicinskih sestara.
Poslije bombardiranja Beograda, 6. aprila 1941. godine, Saša se uključila u pripreme pokreta otpora i ustanka. Bila je članica Gradskog odbora Narodne pomoći, koji je 1941. prerastao u ilegalni Gradski odbor nacionalnog oslobođenja. U tom odboru radila je na obezbeđenjustanova za ilegalce, skupljanju sanitetskog materijala, odjela i drugih sredstava za partizanske odrede. Pored toga, ukazivala je pomoć zarobljenicima, radila na organizovanjukursova prve pomoći i aktivno sudjelovala u svim akcijama Partije u Beogradu. Početkom septembra 1941., morala je otići iz okupiranog Beograda u partizanski odred. Od 10. oktobra 1941. do 6. februara 1943. nalazila se u Rasinskom partizanskom odredu. Najprije je bila borkinja, a zatim rukovoditeljica saniteta Odreda i politička komesarka čete. Učestvovalaje u svim bitkama Odreda na Blacu, Šiljegovcu, Ribarskoj Banji i u drugim borbama. U borbama pokazala je hrabrost i odlučnost. Bila je voljena kao prisna i iskrena drugarica, bliska svakom borcu. U Rasinskom odredu dobila je i ime Saša, a borci su je zvali Sašenjka. Bila je, krajem 1942., određena za delegata žena Srbije na I. kongresu AFŽ-a, zbog čega je u decembru bila povučena iz Odreda. Zbog pokidanih veza, nije uspela da ode na Kongres. Poslije dolaska u Srbiju delegata Vrhovnog štaba, Svetozara Vukmanovića Tempa, bila su izvršena kadrovska pomjeranja. Saša dobiva zadatak da ide na Kosovo. Od 6. februara do 13. maja 1943. putovala je u Crnu Travu preko Toplice, Pasjače, Kukavice i Morave. Zatim se vratila na Jablanicu, odakle je prebačena na Kosovo. Putovala je preobučena u albansku nošnju. Na Kosovu je postala članica Oblasnog komiteta KPJ, u kome je bila zadužena za rad s omladinom i ženama, do oktobra 1943. Tog mjeseca, s grupom makedonskih i kosovskih partizana, odlazi na teren Kumanova i Vranja, gdje je februara 1944. bio formiran Kosovski odred, a u maju Kosovska brigada. Saša je bila komesarka u Odredu i u brigadi. Bila je zadužena za politički rad u jedinici i na terenu, na povezivanju s Kosovom, izvlačenju boraca s Kosova. Kao komesarka brigade, Saša učestvujeu svim borbama; u bici s bugarskim okupatorskim jedinicama, februara 1944., na Biljači ranjena je. Poslije ozdravljenja, s brigadom prolazi put do Kozjaka; uz put brigada razbija četnike, probijajući se ka JegejskojMakedoniji, do Kukuš-planine. Taj put je trajao 25 dana, tokom kojih je brigada vodila tridesetak borbi. U svim tim borbama Saša je pokazala vanrednuizdržljivost, odvažnost i požrtvovanje. Mogla je i da nosi puškomitraljez, vodi ranjenika, moralno podržava drugove. Jula 1944. Saša prelazi u 8. srpsku brigadu 22. srpske divizije, u kojoj je bila politički komesar brigade. Učestvovalaje u oslobođenju Vranja, Vladičinog Hana, Grdelice, Vlasotinca, Niša, Prištine, Vučitrna, Kosovske Mitrovice, Novog Pazara, Sjenice. 28. decembra 1944. godine došla je u oslobođeni Beograd na četveromjesečni kurs u Partijsku školu za rukovodioce iz brigada i divizija. Prijavila se PK KPJ za Srbiju, i bila je zadržana na partijskom radu u Beogradu. Postala je sekretarka Rajonskog komiteta I. rajona; učestvovalaje, marta1945., u radu I. beogradske partijske konferencije. Zatim je prešla na teren Trećeg rajona za sekretara PK, gdje je radila do septembra. Kao delegatkinja beogradske partijske organizacije, učestvovalaje u radu Osnivačkog kongresa KPJ Srbije.
Krajem 1945. i početkom 1946. pohađala je, i s odličnim uspjehom završila, tromjesečni kurs na Višoj partijskoj školi „Đuro Đaković“. Po nalogu CK KPJ Srbije, 1946. odlazi u Bor i Zaječar; bila je sekretarka Sreskogkomiteta Bora i član Okružnog komiteta KPJ, odgovorna za rad sa ženama. 1947. vraća se u Beograd, pošto je njen suprug iz Bora premješten u Beograd. Radi u Kadrovskoj upravi CK KPJ Srbije kao pomoćnica, a do 1950. kao načelnica Odjeljenja za privredne kadrove u Kadrovskoj upravi CK; kasnije, do 1951., radi kao instruktorica CK KPJ Srbije u instruktorskoj upravi CK. Od 1951. do 1953. pohađa i odlično završava Višu partijsku školu „Đuro Đaković“. Januara 1953., poslije premještaja njenog supruga za direktora fabrike kablova u izgradnji u Svetozarevu, postaje sekretarka Sreskogkomiteta SKJ u Svetozarevu, gdje ostaje do septembra 1955. Ponovo se vraća u Beogradi radi kao načelnica Odjeljenja za zaštitu djece u Ministarstvu zdravlja i socijalne politike Saveznog izvršnog veća. U to vrijeme Saša je članica političkog aktiva CK SK Srbije, članica Predsjedništva Saveznog odbora SUBNOR-a, Saveznog i Republičkog odbora Saveza društva žena Jugoslavije, članica Savjeta Medicinskog fakulteta. Od 1960. godine je predsjednica Centralnog odbora sindikata zdravstvenih radnika Jugoslavije i članica Saveznog veća sindikata Jugoslavije. 1964. izabrana je za sekretarka Saveznog odbora SUBNOR-a. Na toj dužnosti ostaje do kraja 1969., kada odlazi u penziju. Aktivna je društveno-politička radnica, članica je Konferencije Mjesne zajednice i Sekretarijata Mjesne konferencije SKJ-a, kao i Gradske konferencije Socijalističkog saveza Beograda te Savjeta Beogradskog univerziteta. Od 1975. Saša je članica Savjeta Republike Srbije i političkog aktiva CK SKJ Srbije.
Nositeljica je Partizanske spomenice 1941. i drugih jugoslovenskih odlikovanja. Ordenom narodnog heroja odlikovana je 9. oktobra 1953. godine. Na prijedlog Crvenog krsta Jugoslavije dobila je jedno od najvećih svjetskih priznanja za humanost - medalju "Florens Najtingejl".
Umrla je 19. januara 2002. u Beogradu.
Izvori:
https://sh.wikipedia.org/wiki/Savka_Javorina-Vujovi%C4%87
https://www.scribd.com/document/219956771/Partizanske-u-NOBu
https://www.subnor.org.rs/savka-sasa-javorina
https://snv.hr/znameniti-srbi/savka-javorina-vujovic-narodna-heroina/
