12.04.1945
Prve operacije za oslobođenje Vukovara započele su još u jesen 1944. godine, točnije u noći između 7. i 8. decembra desantom na Dunavu, uz sudjelovanje jedinica 5. Vojvođanske udarne brigade, 36. divizije NOV i 8. pješadijskog bataljuna Crvene armije. Jedinice su tada počele forsirati Dunav u namjeri da izvrše deblokadu Vukovara na način da stvore mostobran i omoguće spajanje s jedinicama koje su borbeno djelovale na crti Sotin-Grabovo-Berak-Oriolik s ciljem okončavanja operacije proboja Sremskog fronta. Dva dana i tri noći su držali mostobran i vodili žestoke borbe na potezu Vukovar-Borovo naselje, u dužini od tri kilometra. Inače, zbog nepristupačnog terena taj mostobran je bio plitke formacije od oko 300 metara. Budući da se do 9. decembra jedinice iz pravca Sotina nisu uspjele spojiti s mostobranom, a zbog jače koncentracije neprijateljskih formacija, jedinice 5. vojvođanske brigade i Crvene armije nisu mogle održati mostobran duže od 9. na 10. decembra 1944. godine te su bile prisiljene prebaciti se na lijevu obalu Dunava. To je bio neuspješan pokušaj, ali i jedna od najžešćih bitaka koje su vođene na ovim prostorima u kojoj je poginulo, ranjeno ili nestalo oko 2.000 vojnika.
Budući da se do 9. decembra jedinice iz pravca Sotina nisu uspjele spojiti s mostobranom, a zbog jače koncentracije neprijateljskih formacija, jedinice 5. vojvođanske brigade i Crvene armije morale su se tokom noći povući na lijevu obalu Dunava. Na mostobranu su ostali mnogi poginuli i ranjeni na obje strane, njih oko 1.400, što kazuje o silini i značenju ove operacije za obje strane u sukobu.
Operacija proboja Srijemskog fronta započela je 12. travnja 1945. godine rano ujutro kroz utvrđene linije koje su omogućavale njemačkoj fašističkoj vojsci i njenim pomagačima izvlačenje svih snaga sa južnog bojišta. Toga dana ništa nije moglo zaustaviti jedinice Narodnooslobodilačke vojske te su jedinice JA probile Sremski front i oslobodile Vukovar. Tokom tri dana žestokih borbi, jedinice 1. i 3. armije su probile utvrđene neprijateljske položaje na Sremskom frontu, forsirale rijeku Dravu i rijeku Dunav na sektoru od Borova do sela Podravskih Podgajaca i rijeku Savu na sektoru od Brčkog do sela Orašja, slomile otpor neprijatelja i oslobodile Vinkovce, Osijek, Vukovar, Valpovo, Županju i više drugih naseljenih sela: Sotin, Opatovac, Mohovo, Tompojevce, Berak, Svinjarevce, Lipovac i Tovarnik. Uništena su 2 tenka, 4 topa i 14 kamiona. Zapljenjeno je 48 lopova, 3 tenka, 207 minobacača, 226 mitraljeza, 2127 pušaka, 168 automata, 45 kamiona, 12 motocikla i 11 radiostanica.
Na borbe za oslobađanje Vukovara nas danas podsjećaju nekoliko spomenika- Spomen-kosturnica (dijelo vukovarskih arhitekata Slavka Marušića i Miodraga Jandrića) u parku na Trgu žrtava fašizma, u kojoj je sahranjeno 388 žrtava Dudika, 155 boraca 5. Vojvođanske udarne brigade i 52 borca Crvene Armije poginulih krajem 1944. godine tijekom desanta na Dunavu te spomenik oslobodiocima u Borovu naselju koji je podignut 1946. godine.
Izvori
Hronologija narodnooslobodilačkog rata 1941-1945
https://www.portalnovosti.com/zorja-nasao-mesto-pogibije-drugova
